Krystyna Janda urodziła się 18 grudnia 1952 roku w Starachowicach. Ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, a w 1975 roku PWST w Warszawie (obecnie PWST im. Wojciecha Gersona). Debiutowała w 1974 rolą Marii Kułyginy w sztuce Antona Czechowa Trzy siostry w reżyserii Aleksandra Bardiniego i wyemitowanej w spektaklu Teatru Telewizji. W 1976 roku zagrała rolę Doriana Graya na podstawie Portretu Doriana Graya Wilde’a w adaptacji Oscara Johna Osborne’a i w reżyserii Andrzeja Łapickiego w warszawskim „Małym Teatrze”. W latach 1976-1987 pracowała jako aktorka w Teatrze Ateneum w Warszawie.
Krystyna Janda: wiek
Ile lat ma Krystyna Janda? W 2022 roku skończyła 70 lat.
Była etatową aktorką w Teatrze Ateneum w Warszawie (1975–1987) i Teatrze Powszechnym w Warszawie (1987–2005). Wyreżyserowała także film Pestka (1995) na podstawie prozy Anki Kowalskiej, a także liczne spektakle sceniczne i spektakle telewizyjne. Brała udział w kilku projektach muzycznych, m.in. nagranym w duecie z Markiem Grechutą albumie W malinowym chruśniaku (1984). Przyjaźniła się z Agnieszką Osiecką do jej śmierci w 1997 roku, a owocem tej relacji jest m.in. wciąż grany przez Jandę na deskach Och-Teatru monodram Biała bluzka (2010)[2].
Życiorys
Urodziła się i wychowała w Starachowicach. Jest córką Zdzisławy z d. Janickiej (zm. 2019) i Ryszarda Jandy, inżyniera pochodzenia czeskiego[3]. Gdy miała półtora roku, zamieszkała z dziadkami, ponieważ ojca przeniesiono służbowo do Ursusa[4]. Skończywszy siedem lat, zamieszkała z rodzicami[5]. W dzieciństwie uczęszczała do szkoły muzycznej[6].
Od lat 80. gra nieprzerwanie w filmach kinowych i telewizyjnych oraz w sztukach teatralnych. Ponadto reżyseruje w teatrze i telewizji, ma na koncie reżyserię filmu fabularnego Pestka, według kultowej powieści o miłości autorstwa Anki Kowalskiej. W teatrze zagrała około 60 ról od antyku przez Szekspira do współczesnego repertuaru teatralnego polskiego i światowego. Przy czym ma na swoim koncie sukcesy właściwie we wszystkich gatunkach scenicznych. Największym sukcesem była MedeaEurypidesa. Miała w swoim repertuarze wiele monodramów, z których każdy był sukcesem. Zagrała także około 45 ról od klasycznych do współczesnych w Teatrze Telewizji oraz około 50 ról w filmach fabularnych. Wystąpiła w 6 filmach Andrzeja Wajdy. Poza Człowiekiem z marmuru kontynuowała współpracę z reżyserem w jego kolejnych dziełach, jak np.: Człowiek z żelaza, Dyrygent, czy Bez znieczulenia.
Gra, śpiewa, reżyseruje, pisze felietony, wydała pięć albumów studyjnych i pięć książek. Pisuje felietony[11] m.in. do magazynu „Poradnik Domowy”[12], a wcześniej także do miesięczników „Pani” oraz „Uroda”[13], występuje w reklamach telewizyjnych. Prowadzi blog[14].
Wielokrotnie nagradzana jako najpopularniejsza i najbardziej ceniona aktorka w Polsce. W 1998 w ankiecie „Koniec wieku” przeprowadzonej przez tygodnik „Polityka” została wybrana do grona najwybitniejszych aktorów XX wieku[15]. W maju 2006 otrzymała nagrodę Medaille Charlemagne pour des Medias Européens (Medal Karola Wielkiego Europejska nagroda mediów) za wybitny dorobek aktorski, zaangażowanie w europejskie porozumienie między Wschodem i Zachodem oraz walkę o równouprawnienie kobiet. W tym samym roku za rolę Tonki Babić w spektaklu Ucho, gardło, nóż (w jej własnej reżyserii) została nagrodzona prestiżowym Feliksem Warszawskim.
W 2000 odbyła jedną z największych tras teatralnych w historii polskiego teatru (Sto twarzy Krystyny Jandy). W ciągu dwóch miesięcy zagrała 48 spektakli w 8 największych miastach Polski.
W 2005 podjęła także – jako pierwsza w Polsce – wyzwanie stworzenia własnego, niepublicznego teatru w Warszawie, Teatru „Polonia”[16], powstałego w miejscu dawnego kina „Polonia”, kupionego na własność przez artystkę i prowadzonego przez Fundację Krystyny Jandy na rzecz Kultury[17]. 16 stycznia 2010 Fundacja Krystyny Jandy na rzecz Kultury świętowała otwarcie nowej sceny nazwanej Och-Teatr, mieszczącej się w Warszawie przy ulicy Grójeckiej w sali dawnego kina „Ochota”[18].
We wrześniu 2015 na rynku pojawiły się kosmetyki sygnowane jej nazwiskiem[20][21]. Pojawiała się też w kampaniach reklamowych marek, takich jak Art & Diamonds Soraya, Eurobanku, Telekomunikacji Polskiej SA czy Lipton[22].
30 grudnia 2020, po tym, jak poinformowała w mediach społecznościowych, że zaszczepiła się poza kolejnością przeciw COVID-19 na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, stała się centralną postacią tzw. afery szczepionkowej[23][24][25]. W 2022 roku wzięła udział w europejskim filmie animowanym na rzecz zdrowia publicznego i budowania pierwszego aliansu przeciw depresji w Polsce[26][27].
Pamiętnik z Powstania Warszawskiego (2014) – autor Miron Białoszewski, adaptacja, reżyseria, wykonanie: Krystyna Janda, miejsce wystawienia: Sala pod Liberatorem w Muzeum Powstania Warszawskiego.
Maria Callas. Master class (2015) – wznowienie kultowego monodramu z 1997 roku z Teatru Powszechnego - autor autor: Terrence McNally, rola: Maria Callas, reż. Andrzej Domalik, Och-teatr.[39]
Matki i synowie (2016) – autor: Terrence McNally, reż. Krystyna Janda, rola: Katherine Gerard, Teatr Polonia.[40]
Pomoc domowa (2017) – autor: Marc Camoletti, reż. Krystyna Janda, rola: służąca, Och-teatr.[41]
Zapiski z wygnania (2018) – autorka: Sabina Baral, Janda opowiada historię S. Baral z marca 1968 roku, reż. i adaptacja Magda Umer, Teatr Polonia.[42]
Aleja zasłużonych (2020) – autor: Jarosław Mikołajewski, reż. i adaptacja: Krystyna Janda, rola: Ona (poetka), Teatr Polonia.[44]
My way (2022) – tekst, koncepcja, reżyseria i wykonanie: Krystyna Janda, wieczór przygotowany przez Krystynę Jandę z okazji jej 70. urodzin, rola: ona sama, Teatr Polonia.[45]
Krystyna Janda: Gwiazdy mają czerwone pazury. Warszawa: W.A.B., 1998. ISBN 83-87021-39-3. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: Moja droga B. Warszawa: W.A.B., 2000. ISBN 83-88221-41-8. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: Różowe tabletki na uspokojenie. Warszawa: Świat Książki, 2003. ISBN 83-7311-879-9. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: WWW.MAŁPA.PL. Warszawa: W.A.B., 2004. ISBN 83-89291-89-4. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: WWW.MAŁPA2.PL. Warszawa: W.A.B., 2005. ISBN 83-7414-079-8. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: Moje rozmowy z dziećmi. Warszawa: Krystyna Janda, 2008. ISBN 978-83-927777-0-0. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: Pani zyskuje przy bliższym poznaniu / Krystyna Janda w rozmowie z Katarzyną Montogomery. Warszawa: Prószyński Media, 2016. ISBN 978-83-8069-352-4. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: Dziennik 2000–2002. Warszawa: Prószyński Media, 2017. ISBN 978-83-8097-124-0. Brak numerów stron w książce
Krystyna Janda: Dziennik 2003–2004. Warszawa: Prószyński Media, 2017. ISBN 978-83-8097-237-7.
Krystyna Janda: Dziennik 2005−2006. Warszawa: Prószyński Media, 2018. ISBN 978-83-8123-251-7.
Krystyna Janda: Dziennik 2007−2010. Warszawa: Prószyński Media, 2019. ISBN 978-83-8123-875-5.
Srebrny Asteroid za rolę w filmie Piotra Szulkina Golem, na 19. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fantastycznych w Trieście - najlepsza rola kobieca na festiwalu (1981)
Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr” za rolę tytułową w „Medei” Eurypidesa w Teatrze Powszechnym w Warszawie (1988)
Nagroda Fundacji Kultury Polskiej za film Przesłuchanie (1989)
Nagroda dla najlepszej aktorki festiwalu na 1. Belgradzkim Festiwalu Filmów Śródziemnomorskich za rolę w filmie Ryszarda Bugajskiego Przesłuchanie (1991)
Srebrna Muszla na MFF w San Sebastián za rolę w filmie Waldemara Krzystka Zwolnieni z życia (1992)
Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii kultura (2011)[54]
Laureatka Nagrody Specjalnej Zarządu Konfederacji Lewiatan, przyznawanej osobom wybitnie zasłużonym na polu kultury, polityki, nauki, życia publicznego i gospodarki (2011)[55]
↑ abcdKto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 239. ISBN 83-223-2644-0.
Andrzej Tadeusz Kijowski: Opis obyczajów w 15-leciu międzysojuszniczym 1989-2004. Cz. 3: Teatr to miejsce spotkania. T. Paradoks o Ogródkach. Wydawnictwo AnTraKt, 2010. ISBN 978-83-923292-8-2. Brak numerów stron w książce
Bożena Janicka, Krystyna Janda: Gwiazdy mają czerwone pazury. W.A.B., 2004, s. 14. ISBN 83-87021-39-3.
Używamy plików cookie na naszej stronie internetowej, aby zapewnić Ci najbardziej odpowiednie wrażenia, zapamiętując Twoje preferencje i powtarzając wizyty. Klikając „Akceptuj wszystko”, wyrażasz zgodę na użycie WSZYSTKICH plików cookie. Możesz jednak odwiedzić „Ustawienia plików cookie”, aby wyrazić kontrolowaną zgodę.
Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić wrażenia podczas poruszania się po witrynie. Spośród nich pliki cookie, które są sklasyfikowane jako niezbędne, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są niezbędne do działania podstawowych funkcji witryny. Używamy również plików cookie stron trzecich, które pomagają nam analizować i rozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny. Te pliki cookie będą przechowywane w Twojej przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Masz również możliwość rezygnacji z tych plików cookie. Jednak rezygnacja z niektórych z tych plików cookie może wpłynąć na wygodę przeglądania.
Funkcjonalne pliki cookie pomagają w wykonywaniu pewnych funkcji, takich jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.
Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.
Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób odwiedzający wchodzą w interakcję ze stroną internetową. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o wskaźnikach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.
Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania odwiedzającym odpowiednich reklam i kampanii marketingowych. Te pliki cookie śledzą odwiedzających w witrynach i zbierają informacje w celu dostarczania dostosowanych reklam.
Niezbędne pliki cookie są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania witryny. Te pliki cookie zapewniają anonimowe działanie podstawowych funkcji i zabezpieczeń witryny.